İslam'da Devlet Nizamı

İslâm'ın devlet yönetiminden uzaklaştırılmasıyla beraber Müslümanlar İslâm'ın devlet yönetimiyle ilgili hükümlerini unutmaya başladı. Böylece uygulanmayan bu hükümler Müslümanların hayatından çıkmış oldu. Bazı Müslümanların İslâm'ın devlet nizamıyla ilgili öne sürdükleri hükümler ise eski fıkıh kitaplarında o dönemin siyasi ortamına göre yazılan hükümlerden öteye geçmiyor ve genelde pratikte karşılığı olmayan hükümlerden oluşuyordu. Hâlbuki devlet yönetimi zamana göre en çok değişen hususların başında gelmektedir. Bundan dolayı Kur'ân ve hadislerde temel ilkeler dışında devlet yönetimiyle ilgili pek ayrıntı verilmemiştir. Dolayısıyla İslâm fıkhında en çok güncellenmeye ihtiyaç duyulan alanların başında devlet yönetimiyle ilgili hükümler gelmektedir. Bilindiği gibi günümüzde devlet yönetim şekilleri geçmiş zamana göre ciddi anlamda değişmiştir. Eski fıkıh kitaplarında veya Ahkâmu's-Sultâniyye kitaplarında yer alan hükümler ve değerlendirmelerin büyük bir kısmı günümüzde değişen devlet yapısında uygulanması güç hükümlerdir. Ne yazık ki günümüzde İslâm'a göre uygulanabilir bir devlet yönetim anlayışı yeterli şekilde ortaya konmadığı için Müslümanlar arasında, eski fıkıh kitaplarında o dönemin şartlarına göre belirlenmiş hükümleri olduğu gibi günümüze aktaran yapılar ortaya çıkmış ve bu yapılar İslâm'a zarar veren uygulamaların ortaya çıkmasına neden olmuşlardır.Bu bağlamda İslâm, devlet yönetiminde hâkim olmasa bile en azından böyle bir imkân oluştuğunda İslâm'ın devlet yönetimiyle ilgili hükümlerini doğru bir şekilde ortaya koyabilmek adına İslâm'da devlet yönetimiyle ilgili hükümlerin doğru bir şekilde öğrenilmesi gerekir. Ancak başta da belirttiğimiz gibi pratikte uygulanmadığı için bu alana karşı bir ilgisizlik söz konusudur. Şu var ki dünya nizamını kurmak ve dünyaya adalet getirmek gibi hedefleri olan Müslümanların, günümüz şartlarına göre dünyaya şekil verecek bir dünya nizamını ortaya koyabilme konusunda yetersiz olmaları kabul edilebilecek bir durum değildir. Arapçadan Türkçeye kazandırdığımız elinizdeki kitap bu anlamda İslâm'ın günümüz şartlarına göre devlet nizamıyla ilgili hükümlerini kısa ve öz bir şekilde ortaya koymaya çalışmıştır. Elbette bu hacimde bir kitabın İslâm'ın devlet nizamıyla ilgili hükümlerini tam anlamıyla ortaya koyduğunu söylemek doğru olmayacaktır. Ancak bu kitabın İslâm'da devlet nizamının temel ilkelerinin anlaşılması hususundafaydalı ve özgün bir kitap olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Kitabın yazarı Abdulvehhab Hallaf, hilafetin kaldırılmasıyla Müslümanlar arasında fikirsel anlamda bir uyanış hareketinin başladığı 20.yüzyılın başlarında İslâmî uyanışın merkezi olan Mısır'da yaşamıştır. Tamamen değişen hayat şartlarına karşı İslâm'ın söyleyecek sözünün olduğunu ortaya koymaya çalışan önemli bir İslam hukukçusudur. Yazar, bu kitapta sadece fıkıh hükümlerini aktarmakla yetinmemiş, mevcut hukuk sistemleriyle de karşılaştırma yaparak İslâm'ın günümüz şartlarında uygulanabilecek devlet nizamı anlayışını ortaya koymaya çalışmıştır. Bu kitaptan dinini öğrenme ve anlamaya çalışan her Müslüman istifade edebileceği gibi özellikle İslam hukukuyla ilgilenen veya genel anlamda hukukla ilgilenen Müslümanlar da yararlanabilir. Bunun yanı sıra bu kitap, İslâm'ın hayata ve devlet yönetimine hâkim olması için çabalayan İslam davetçilerinin veya gerek siyaset gerek eğitim olsun İslamî sahada çalışan herkesin istifade edebileceği önemli bir eserdir.Rabbim bu eseri, kendi rızası için kabul eyleyip İslâm'ın doğru anlaşılıp uygulanmasına vesile eylesin. Âmîn. Hüseyin SUDAN Amman/ÜRDÜN