Kitabü'l Edeb; Hadislerle İslam Ahlakı

Edep ve ahlâk konularındaki hadisleri bir araya getiren ilk müstakil eser olan Kitabü'l-Edeb'de insanlarla birlikte bulunmanın önemi ve insanlar arası davranışlarda dikkat edilmesi gereken hususlar, yollarda dikkat edilmesi gereken davranışlar, güzel koku sürmenin önemi, istişare yapmanın gerekliliği, konuşmada dikkat edilecek hususlar, akrabalarla ilişkileri sürdürmenin zorunluluğu, erkeklerin kadınlara, kadınların da erkeklere benzemelerinin kötülüğü, İslâm'a aykırı olan çeşitli inançlar, yatarken yapılacak şeyler ve okunacak dualar, yapılması uygun olmayan dualar, izin istenirken dikkat edilecek hususlar, hapşıran kimsenin ve onu işitenlerin neler söyleyeceği, lanet etmenin kötülüğü, ruhsatlarla amel etmenin önemi, aklın fazileti gibi konulara ağırlık verildiği görülmektedir. Eserde bu konular dışında her Müslümanın dikkat etmesi gereken daha pek çok söz ve davranıştan söz eden hadisler yer almakta ve bir insanın Yaratıcısına, kendisine, diğer insanlara ve çevresine karşı yapması gerekenler rivayetlerle ortaya konulmaktadır. Buhârî'nin el-Edebü'l-müfred'i ile Beyhakî'nin el-Âdâb'ı kadar geniş bir çerçeveye sahip olmasa da Kitâbü'l-Edeb, gerek bu konudaki ilk kitap olması, gerek diğer iki kitapta bulunmayan konulara yer vermesi, gerekse de onlarda yer almayan hatta başka hiçbir hadis kitabında bulunmayan rivayetleri ihtiva etmesi gibi yönlerden edep ve ahlâk konulu kitaplar arasında önemli bir yere sahiptir.