Osmanlı'dan Günümüze Asker ve Siyaset

Askerler Türkiyede siyasal yaşamın başaktörleridir. Askerlerin Türk siyasetindeki rollerinin geçmişi modern Türkiyenin tarihinden çok daha eskidir. Birçok padişah ordunun baskısıyla tahttan indirilmiş veya tahta çıkarılmıştır. Bunun dışında toplumsal alanda da askeri zihniyet ataerkil bağlarla toplumun düşünce yapısına ve davranış şekline sirayet etmiştir. Modern Türkiyede de durum bundan çok farklı değildir. Türkiye Cumhuriyeti yaklaşık 90 senelik tarihinde birçok askeri müdahaleye sahne olmuş ve başta anayasası olmak üzere siyasal sistemi bu müdahaleler sonucunda şekillenmiştir. Bugün Türkiyenin siyasal gündemindeki en önemli mesele yine asker-siyaset ilişkisidir. Ülke gündemi akıl almaz derecede hareketli gibi gözükse de 20-30 senelik periyotlarla bakıldığında aynı tartışmaların halen devam ettiğini ve pek bir ilerleme kat edilemediğini görüyoruz. Gündelik tartışmalar ve yüzeysel yaklaşımlar sorunun temellerine inmemizi engelliyor. Kemal Karpat bu eserinde disiplinler arası bir çalışmaya imza atarak bu boşluğu doldurma adına önemli bir adım atıyor. 31 Mart olayından 80 darbesine, Osmanlı Devletinin 1. Dünya Savaşına sürüklenişinden devşirme sistemine kadar asker-siyaset ilişkisini toplumsal kökenlerini gözler önüne sererek inceliyor. Türk siyasetinde jakobenliğin kökenleri nelerdir? 31 Mart olayının arka planı tam olarak neydi? İttihat ve Terakkiyi ortaya çıkaran dinamikler nelerdi? Kuruluşundan itibaren CHP sürekli ordu yandaşı politikalar mı izledi? İnönü bir diktatör müydü demokrat mıydı? Çok partili siteme geçişte dış dinamikler nasıl rol oynadı? Türk modernleşmesi neden tepeden inmeci bir yöntem izledi? Modern Türkiyenin oluşumunda Abdülhamit figürü neden bu kadar önemli? Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşına zorla mı sokuldu? Türk toplumu neden askere kutsallık atfeder?