Şair Sûfîler; Mevlana, Yunus ve Niyazi-i Mısri Üzerine İncelemeler

Gazzâlî sonrasında tasavvuf iki alanda geniş bir literatür ortaya çıkardı: Birincisi nazari düşüncenin işlendiği mensur metinlerdir. Bu alanın en önemli isimleri İbnü'l-Arabî ve Konevî'dir. İkinci literatür ise şiir ve hikaye diliyle ortaya çıkan ve ilkine göre yaygın ve etkili olan bir literatürdür. Bu alanda Arapça yazanlar arasında İbnü'l-Fârız, Farsça yazanlar arasında Celaleddin Rumi, Feridüddin Attâr, Türkçe yazanlar arasında Yunus Emre en iyi bilinen örneklerdir. Şiirle düşüncelerini anlatan sûfîler ile nesir yazanlar aynı düşünceyi mi anlatmışlardı? Bu sorunun cevabını bulmak sürecinde şiir nazari metinlere yaklaştırılmış, tasavvufi şiir nazari düşünce içerisinde ve onun kalıplarıyla tahlil edilmiştir. Başta Mesnevi şerhleri olmak üzere pek çok şiir şerhi böyle bir zihinsel arka planın ürünüdür. Elinizdeki kitap iki tür yazılardan müteşekkildir. Birinci kısmı Ekrem Demirli'nin değişik vesilelerle yazdığı makalelerdir. Bu yazılarda Mevlana, Yunus Emre ve Niyazi-i Mısrî ile son devir sûfî şairlerinden Alvarlı Efe'nin tasavvufun çeşitli bahislerine dair düşünceleri ele alınmıştır. İkinci tür yazılar ise Yunus Emre'nin şiirlerine yazılan şerhlerden oluşmaktadır. Bu şerhlerin temel maksadı Yunus'un şiirinin arka planını teşkil eden tasavvufi düşünceyi ortaya koyabilmektir. Bu sayede söz konusu şerhler daha sonra yapabilmeyi umduğumuz geniş bir çalışmanın ilk örnekleri olacaktır.